Fouten maken. Daarvan leren. Het omarmen ervan in een organisatie en je team daar beter door maken. Laatst vroeg iemand me om daar een blog over te schrijven.
Hoe kun je leren van fouten en hoe is dat goed voor je organisatie?
Ik vond het een interessante vraag…
En de fascinatie voor het onderwerp is denk ik ook wel te verklaren.
Ik herken het als een ‘lastig dingetje uit het verleden’. Toen ik nog geen ondernemer was en in de financiële dienstverlening werkte was er continu die onrustige onderstroom van ‘geen fouten willen maken’.
Voldoen aan verwachtingen binnen de gegeven kaders. Het was ook wat ik geleerd had op school en op de universiteit: alles was erop gericht om zo min mogelijk fouten te maken. Maakte je te veel fouten, dan kreeg je namelijk geen diploma of een slechte beoordeling tijdens een functioneringsgesprek.
Misschien verklaart bovenstaande ook wel het feit dat ik op de middelbare school een hartgrondige wiskunde-hater was. Ik moest er bijles voor volgen en ik haalde er bijna m’n VWO diploma niet door. Het was makkelijk om fouten te maken in wiskunde namelijk. Ironisch genoeg ben ik nu juist zo’n nerd die het hartstikke leuk vindt om cases door te rekenen en cijfermatige modellen door z’n cornflakes roert voor ontbijt.
Fouten maken bestaat niet
Een van m’n eerste belangrijke leermomenten als ondernemer was dat het maken van fouten eigenlijk helemaal niet bestaat.
Het maken van een fout – zoals ik dat kende – was namelijk iets negatiefs. Iets wat je zoveel mogelijk moest vermijden. Als ondernemer kwam ik er achter dat de drang om zo min mogelijk fouten te maken voor iets heel anders zorgde dan voor succes: het zorgde voor stagnatie.
Vandaar dat ik mezelf ertoe ben gaan zetten om heel veel uit te proberen en te gaan testen. Met kans op fouten en met garantie op leermomenten.
Liever een foute beslissing dan geen beslissing
Begrijp me niet verkeerd. Van nature ben ik een perfectionist. Dat perfectionisme heb ik als ondernemer heel bewust los moeten laten omdat het er letterlijk voor zorgde dat heel veel potentie niet werd benut. Zo schreef ik veel, maar publiceerde ik bijna niets. Want als mensen een blog van me zouden lezen met een spelfout er in dan zouden ze me natuurlijk niet serieus nemen…
Realiteit is echter dat volksstammen professionals (en ondernemers) geremd worden in hun ontwikkeling doordat ze terughoudend zijn in het nemen van beslissingen dankzij de angst om fouten te maken. Gevolg hiervan? Veel ongelukkige werknemers en ondernemers die al snel de moed weer opgeven en toch weer in loondienst gaan.
Maak bewust je eerste grote fout
9 jaar geleden heb ik m’n baan opgezegd. Dat was in de ogen van velen een grote fout. De meeste mensen verklaarden me voor gek. Zeiden ze niet – dachten ze wel.
Het was nog midden in de crisis. Vrienden van me hadden moeite om een baan te vinden. Ik had een vast contract, lease auto, laptop, telefoon van de zaak en een goede pensioenregeling. Toch trok ik die stekker er uit. Het was voor mij – in retroperspectief – een bewuste eerste stap richting een leven waarin fouten maken een heel andere lading voor me kreeg.
Ik ben tot op de dag van vandaag blij dat ik die eerste grote ‘fout’ heb gemaakt.
Verantwoordelijkheid geeft vleugels
Voor wie Reinventing Organizations van Laloux heeft gelezen is het wellicht een open deur: organisaties evolueren. We komen uit het industriële tijdperk waarin organisaties werden vormgegeven alsof het machines waren. Tegenwoordig leven we in een snel veranderende wereld en moeten onze organisaties evolueren tot organismes die zich snel kunnen aanpassen aan deze veranderende omstandigheden. Het gedachtegoed van Nieuw Organiseren gaat hier voor een groot deel over: wanneer mensen in staat worden gesteld zelf te kunnen organiseren, dan kunnen we doen met minder controlemechanismes en geven we verantwoordelijkheid in vertrouwen uit handen.
In verantwoordelijkheid in vertrouwen zit volgens mij een sleutelconcept.
Wanneer je je werk kunt doen in een omgeving met mensen die je een veilig gevoel én verantwoordelijkheid geven dan verandert de definitie van het maken van fouten gaandeweg.
Zo hebben wij ooit in de kernwaarden van JijOnline het volgende opgeschreven:
Fouten maken bestaat niet, een fout kan hoogstens een leermoment zijn. En zo zie jij dat ook.
Het is iets waar we in geloven en wat voor ons dus ook belangrijk is in de mensen met wie we samenwerken. Het zorgt ervoor dat we stagiairs en junior medewerkers al meteen veel verantwoordelijkheid geven en de kans geven om die ‘fouten’ zoveel mogelijk te maken.
Op die manier ontstaat er een directe feedback-loop waardoor het leereffect vergroot wordt. Op de lange termijn krijgen resultaten (persoonlijk én van het team) hierdoor een boost. Het ontwijken van fouten is kortetermijndenken, het omarmen van fouten als leermoment zorgt voor een langetermijn effect dat je niet moet onderschatten.
Als je niet weet wat werkt, dan moet je het uittesten
Hetzelfde concept zijn we toe gaan passen in de dienstverlening naar klanten. Wij houden ons bezig met het uitdenken en uitrollen van een digitale marketing strategie. Dat stond tien jaar geleden nog in de kinderschoenen, maar transformeert in sneltreinvaart. De enige modus die voor ons logisch bleek was om gewoon maar te gaan proberen wat er wel of niet zou werken. Bleek dat ze die werkwijze opeens een naampje hadden gegeven. En nu wil opeens iedereen ‘Agile’ leren werken.
De grap is alleen dat dat agile werken in kennisintensieve organisaties alleen maar werkt wanneer je veel kunt uittesten en écht fouten mag maken.
De perfectie van imperfectie
Ik noem het concept van fouten maken ook wel eens de perfectie van imperfectie.
Heb het net weer even gegoogled en er kwam een Japanse filosofie naar boven die hetzelfde concept omarmt.
‘Wabi-sabi’ heet het. En het leert ons dat imperfectie helemaal niet erg is en dat niets perfect is.
Het vereert authenticiteit boven alles en staat voor eenvoud, soberheid en de essentie van dingen. Wabi-sabi zit diep geworteld in de Japanse cultuur. Wij westerlingen hebben er geen directe vertaling of term voor in onze woordenschat.
Wanneer je imperfectie omarmt dan geeft dat rust en opent dat deuren tot de potentie die er in je zit. Dat is waar ik in geloof en wat wij dagelijks toepassen in ons werk. Daar zit denk ik ook direct weer een link naar vertrouwen. Wanneer je imperfectie omarmt en erop vertrouwt ‘dat het goed komt’, dan komt het ook goed. Ook al moet je daarvoor eerst een bak stront over je heen krijgen.
Wabi-sabi
Ik vind hem leuk.
‘Wat zal de klant hier van denken?’
Wabi-sabi.
‘Ik wil m’n artikel toch nog een keer checken voordat ik het publiceer’
Wabi-sabi.
‘M’n ontwerp is nog niet helemaal hoe ik het wil hebben’
Wabi-sabi.
‘Wabi-sabi die deliverable even, dan hebben we eerder feedback en kunnen we het nog beter maken.
Ik kijk uit naar jullie wabi-sabi vol imperfecties, fouten en pure potentie.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief Inschrijven